İngilizce öğrenmek isteyenlerin önündeki en büyük problemlerden bir tanesi yeterince Türkçe dilbilgisi bilmemektir. Çünkü insanlar belli bir yaştan sonra bebekler gibi yaşayarak İngilizce öğrenemeyecekleri için öğrenmenin en kalıcı ve temel kısmı yabancı dili kurallarına göre öğrenmektir.Bu da o dilin kendi ana dilinizle benzer ve farklı taraflarını algılamanızla olur.Tabiki bunu yapabilmek içinde iyi Türkçe altyapısına ihtiyaç vardır. Türkçe temel gramer yapıları ve özellikleri bilinmeden İngilizce öğrenilemeyeceği unutulmamalıdır. İlk olarak Türkçe dilbilgisini oluşturan temel kelime yapıları üzerinde duracağız. Bu yapıların çok iyi bilinmesi İngilizceyi daha şimdiden büyük ölçüde halletmeniz anlamına gelecektir. Sakın bunları bildiğiniz ve gereksiz oldukları izlemine kapılmayın. İleride yapacağınız hataların büyük kısmını buradaki bilgiler oluşturacaktır. Bu yüzden bu konuları mutlak surette çok iyi bilmek zorundasınız.
1.1. Nesne
Doğada var olduğunu bildiğimiz, göremesekde varlığını algıladığımız her türlü şey bir nesnedir. Kısaca tabiatın kendisi bir nesnedir.
kuş
su
hava
kalem
masa
okul
sıra
koltuk
Yukarıdaki kelimeler incelendiğinde var olan her şeyin nesne olduğu kolayca anlaşılır.1.1.1. İsim
İnsanlar aralarında konuşurken var olan bu nesneleri birbirlerine anlatabilmek için bazı kelimelere ihtiyaç duyarlar. Bu kelimeler nesnelerin adlarıdır. Yukarıda yazdığımız kelimeler aslında var olan o nesnelerin isimleridir. Kısaca doğada her nesnenin mutlak surette kendini tanıtan bir ismi vardır ve isim nesnenin ayrılmaz parçasıdır.
1.1.2. Sıfat
Nesneleri şekil, büyüklük, nitelik olarak tanımlayan kelimelere denir. Sıfatlar isimleri niteler ve isimlerin belirgin özelliklerini tanımlarlar.
kısa
uzun
büyük
küçük
şişman
zayıf
çalışkan
tembel1.1.3. Zamir
İsimlerin yerine geçen kelimelerdir yani isimleri bir kaç kez tekrar etmemek için onların kotlanmasıdır ve doğadaki bütün nesnelerin bu zamirler tarafından bir karşılığı vardır.
Ben
Sen
O
Biz
Siz
Onlar1.2. Tamlamalar
1.2.1. İsim Tamlaması
İki tane ismin arka arkaya gelerek yaptığı tamlamalardır.
okul kapısı
bahçe duvarı
çocuk parkı
kalem kutusu
1.2.2. Sıfat Tamlaması
Bir sıfattan sonra isim getirilerek yapılan tamlamalardır.
kırık masa
kötü adam
çirkin ev
şişman kız
kirli elbise
1.3. ÖzneCümledeki eylemi yapan yada yaptıran varlıktır. Eyleme ne-kim soruları sorularak bulunurlar. Canlı veya cansız olabilirler.
Tom yarın Ankara’ya gidecek. ( Kim gidecek – Tom )Dün bize geldiler. ( Kim geldi – onlar )
1.4. Fiil
İş, oluş, eylem belirten kelimelere fiil denir. Bana iki tane fiil söyleyin dediğimde hemen hemen herkes farklı eylemler kullansa da onları "mek-mak" yaparak söyler, yani "git-mek, koş-mak" gibi. Burada karşımıza çıkan mek-mak ekleri mastar ekleridir. Söylediğimiz kelimeler ise mastardır. O halde fiil dediğimiz şey aslında mastarın kendisidir ve fiiller kimin tarafından yapıldığı belli olmayan ana eylemlerdir. Başka bir ifade ile ham eylem konumundadırlar ve cümle içinde kullanılabilmeleri için bir takım işlemlere maruz kalmaları gerekmektedir. İşte cümle içinde hammadde ( işlenmemiş ) oldukları için kullanamayacağımız ana eylemlere biz mastar diyeceğiz.
gelmek
koşmak
oturmak
yürümek
seyretmek
ağlamak
bağırmak1.5. Yüklem
Çekim almış fiildir. Yukarıda anlattığımız mastarın işlenerek kullanıma hazır son halidir. Bir fiilin çekim almasından kastettiğimiz şey öznenin " geçmişte - şu anda - gelecekte" eyleme iş yaptırmasıdır. ( gitti – gidiyor – gidecek ) gibi..
Bir cümlede sadece ve sadece bir tek yüklem bulunur.
Köyden yarın geldim cümlesinde gramerde zaman yani yüklem geldim kısmıdır yarın ise sayısal bir zamandır ( kelimede zaman ) ve uyumsuz gibi gözüken taraftır. Cümleleri olayın geçtiği ana zaman olan yüklem ayakta tutar ve her yüklemin içinde mutlaka bir gramerde zaman bulunur. ( geçmiş, şu an, gelecek ) Kelimede zaman ise dün, bu gün, yarın, seneye, dün akşam, geçen hafta… gibi kelimelerdir ve cümlelerin ana zamanlarını değiştirmeye hiçbir güçleri yoktur sadece cümleleri süslerler. Kısaca her yüklem mutlaka bir gramerde zaman içerir ve kelimede zamanlarında yüklemlerle uyumlu olmaları gerekir.
Yüklem ile mastar arasındaki farkı her durumda ayırt edebilme yeteneğine sahip olmalıyız aksi taktirde ingilizce öğrenmekte oldukça zorlanırız.Önemli not :
Dilbilgisi kurallarında böyle bir anlatım ve izah tarzı yoktur. Bu anlatım sadece bazı şeylerin daha kolay anlaşılması için yakıştırma ifadeler içermektedir. Bu konu ileride bizim için çok önemli bir malzeme olacaktır.
1.6. Cümle
İçinde sadece bir tek yüklem bulunan kelime veya kelimeler grubudur. Kesinlikle cümle içinde birden fazla yüklem olamaz. Çünkü cümlede bir tek gramerde zaman bulunur ve oda yüklemdir.
1.7. İngilizcede Cümle Yapısı
Cümleleri biz İngilizcede iki ayrı kategoride inceleyeceğiz. Bunlardan biri oluş diğeri ise eylemcümleleridir. Bu iki ayrı kategori birbiri ile hiç bir şart ve konumda benzerlik göstermez. İngilizce gramerindeki bütün cümleler yüklem tiplerine göre bu iki grupta yer alır.
1.7.1. Oluş Cümleleri
İlk bakışta içlerinde yüklem yokmuş gibi algılanırlar. Bunun en büyük nedeni insanların yüklemi sadece eyleme dayandırmalarından kaynaklanır. İş, oluş, eylem belirten kelimelere fiil denildiğini daha evvel açıklamıştık. Yani fiilin tanımında bir oluştan söz edilmektedir. Her fiil illaki eylem içerecek diye bir kural yoktur. Doğadaki nesnelerin hepsinin bir var oluş eylemi vardır. Biz bu tip cümleleri Türkçede isim ve sıfat fiil kullanarak yaparız oysa İngilizcede böyle kullanımlar yoktur. İsim ve sıfat cümleleri yapılmak istenildiğinde İngilizce gramerinde karşımıza oluş cümleleri çıkar. Aşağıda oluş cümlelerine örnekler verilmiştir.
Tom dün hastaydı.
Linda’nın babası bir doktor.
Geçen yaz Antalya’daydım.
O genç bir öğretmendi.
Çok şişman.
Herkes aradaydı.
Evliydi.
Arabası bahçede.
İstanbul oldukça kalabalık bir şehir.
Başarılılar.
Çok tembelsiniz.
Annesi bir ev kadını.
İki hafta önce evdeydiler.
Canan güzel bir kız.
Yorgunum.
Kızkardeşi heyecanlıydı.
Trafik oldukça sıkışık.
Evet bu cümlelere ilk bakıldığında yüklem görülemez ama içinde yüklem bulunmayan hiç bir yapının cümle olamayacağı hatırlandığında bu cümlelerin içlerinde kesinlikle gözle görülemeyen bir yüklemin olduğu sonucuna varılır. Yani bu cümleler içlerinde gizli bir “ olmak “ saklamaktadırlar. Yüklemleri olmak mastarından türeyen bir kelimedir.
1.7.2. Eylem Cümleleri
İçlerinde eylem konumunda yüklem bulundururlar.
Tom her sabah süt içer.
Linda dün akşam Ankara’ya gitti.
Genellikle erken yatarım.
Beni geçen hafta parka götürdü.
Karısını bahçede saatlerce bekledi.
Başbakan yarın geliyor.
Bahçede oynuyorlardı.
Seni arayacağım.
Yüzüyorduk.
Odasında ağlıyordu.
Akşamları resim yapıyor.
Beni artık sevmiyorsun.
Aşağıda Türkçeleri verilen cümlelerin hangi kategoride olduklarını yanlarına yazınız.
1. Tecrübesiz bir şoför potansiyel bir tehlikedir.
2. Beni Amerika’dan her akşam arıyor. ………. eylem ……….
3. Gözleri beni çok etkiledi.
4. Gözleri çok etkileyiciydi.
5. Çok etkileyici gözleri var.6. Grev hakkında basına bilgi verme.
7. Saatlerce beni seyretti.
8. Görüntüsü oldukça kötüydü. ………. oluş ………...
9. Davranışları beni rahatsız ediyor.
10. Davranışlarını kontrol et.
11. Davranışları çok kabaydı.
12. Dün yağmur yağıyordu.
13. Dün hava yağmurluydu.
14. Başbakan dün İstanbul’daydı. ……… oluş …………
15. Geçen yıl Paris’te evlendim.
16. Bana evlilik resimlerini göster.
17. Peter, Tom ile bahçede top oynuyor.
18. Kitap beni hiç etkilemedi.
19. Kitap hiç etkileyici değildi.
20. Güneşte uzun süre kalma. …… eylem / emir …….
21. Gözlüksüz gazete okuma.
22. Gözlüksüz gazete okuyamıyorum.
23. Bahçede sigara içme.
24. Yıllar önce Sinan çok şişmandı.
25. 16 yıllık evliyim.
26. Bana Türkiye’nin nüfusunu söyle.
27. Sabahları erken kalkıyor.
28. Türkiye’nin önemli problemlerinden biri işsizliktir.
29. Günlerce seni her yerde aradım. ……… eylem ………..
30. Konu hakkında müdüre hiçbir şey söyleme.
31. Kirli ellerinle duvara dokunma.
32. Gelecek yıl bu zamanlar Ankara’da olacağım.
33. Lisede çok tembel bir öğrenciydim.
34. İngilizler soğuk insanlardır.
35. Yumurtaları yavaşça sepete koy.
36. Saatlerdir köşede ağlıyordu.
37. Kanser ölümcül bir hastalıktır.
38. Akşam yemeğinden sonra duş alma.
39. Çantanı mutfakta bırakma.
40. Günün başlangıcında Bodrum’daydık.
41. Herkes sinirliydi.
42. İhracatla ilgili tüm belgeleri bana gönder.
43. Pencereyi açık bırakma.
44. O yıllar önce bizim aile doktorumuzdu.
45. Gecenin bir yarısı balkonda şarkı söyleme.
46. İkinci soldan dön.
47. Evlilik ciddi bir olaydır.
48. Evlilik yıl dönümlerini bir restorantda kutladılar.
49. Evlilik sırlarını hiç kimseye anlatma.
50. Ayakkabılarım çalınmıştı.
51. Bu araba çalıntı.
52. Kısa zamanda tüm hırsızlar tutuklandı.
53. Tutuklu öğrenciler mahkemeye götürüldü.
54. Kırık masayı dışarı çıkart.
55. Tatilde her şey harikaydı.
56. Bu hafta çok yorgunum.
57. Ayakkabılarını paspasa sil.
58. Suda uzun süre gözlerimi açamadım.
59. Beni bir bıçakla dakikalarca tehdit etti.
60. Çok üzücü bir filmdi.
61. Yeni karısı bütün hayatını değiştirdi.
62. Günlerdir hastayım.
63. Sessiz ol.
